فلسفه نماز و برکات آن در زندگی
در آیه 45 سوره عنکبوت به بزرگ ترین دلیل و فلسفه نماز اشاره شده که مى گوید: «نماز انسان را از زشتیها و منکرات بازمى دارد» (ان الصلوة تنهى عن الفحشاء والمنکر).
پس
خصلت ذاتی نماز از آنجا که ...........انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده
یعنى پروردگار عالمیان مى اندازد داراى اثر باز دارندگى از فحشاء و منکر
است.انسانى که به نماز مى ایستد، تکبیر مى گوید، خدا را از همه چیز برتر و
بالاتر مى شمرد، به یاد نعمتهاى او مى افتد، حمد و سپاس او مى گوید، او را
به رحمانیت و رحیمیت مى ستاید، به یاد روز قیامت او مى افتد، اعتراف به
بندگى او مى کند، از او یارى مى جوید ،صراط مستقیم را از او مى طلبد، و از
راه گمراهان و کسانى که غضب بر آنها شده به خدا پناه مى برد .
بدون شک در قلب و روح چنین انسانى جنبشى به سوى حق و حرکتى به سوى پاکى و جهشى به سوى تقوا پیدا مى شود.
براى
خدا «رکوع» مى کند، و در پیشگاه او پیشانى بر خاک بندگی مى نهد، غرق در
عظمت او مى شود و خودخواهى ها و خود برتربینى ها را فراموش مى کند.
شهادت به یگانگى او مى دهد گواهى به رسالت پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى دهد.
بر پیامبرش درود مى فرستد و دست به درگاه خداى برمى دارد که در زمره بندگان صالح او قرار گیرد (تشهد و سلام).
همه این امور نوری از معنویت در وجود او ایجاد مى کند، نوری که سد نیرومندى در برابر موج گناهان محسوب مى شود.
گرچه
نماز امری نیست که فلسفه اش برکسى مخفى باشد، ولى دقّت در متون آیات و
روایات اسلامى ،ما را به دلایل مهم و سرنوشت سازی برای اقامه نماز رهنمون
می شود :
1 ـ روح ، اساس ، هدف ، پایه ، مقدمه ، نتیجه و
بالاخره فلسفه نماز همان یاد خدا ، و «ذکرالله» است که نیاز ذاتی و درونی
همه ابناء بشر در طول تاریخ بوده است
2 ـ نماز عاملی برای شستشوى از گناهان و مغفرت و
آمرزش الهى است ، چرا که خواه ناخواه نماز انسان را دعوت به توبه و اصلاح
گذشته مى کند، لذا در حدیثى نبوی مى خوانیم : پیامبر(صلى الله علیه وآله)
از یاران خود سؤال کرد: «اگر بر در خانه یکى از شما نهرى از آب صاف و
پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد، آیا چیزى از
آلودگى و کثافت در بدن او مى ماند؟! »
3 ـ نماز سدّى در برابر
گناهان آینده است، چرا که روح ایمان را در انسان تقویت مى کند، و نهال تقوى
را در دل پرورش مى دهد، و مى دانیم «ایمان» و «تقوى» نیرومندترین سنگر در
برابر گناه است . چه
بسیار افراد گناهکارى بودند که شرح حال آنها را براى پیشوایان اسلام بیان
کردند و آنها فرمودند: غم مخورید، عاقبت نماز آنها را اصلاح مى کند و کرد.
4
ـ نماز، غفلت زدا است، بزرگترین مصیبت براى رهروان راه حق آن است که هدف
آفرینش خود را فراموش کنند و غرق در زندگى مادى و لذتهای زود گذر گردند،
اما نماز به حکم اینکه در فواصل مختلف، و در هر شبانه روز پنج بار انجام مى
شود، مرتباً به انسان اخطار مى کند، هشدار مى دهد، هدف آفرینش او را خاطر
نشان مى سازد، موقعیت او را
در جهان به او گوشزد مى کند و این نعمت بزرگى است که انسان وسیله اى در
اختیار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه قویّا به او بیدار باش
گوید.
5 ـ نماز خود بینى و کبر و غرور را در هم مى شکند، چرا که
انسان در هر شبانه روز هفده رکعت و در هر رکعت دو بار پیشانى بر خاک در
برابر خدا مى گذارد، خود را ذره کوچکى در برابر عظمت او مى بیند، بلکه صفرى
در برابر بى نهایت.
6 ـ نماز وسیله پرورش، فضائل اخلاقی و تکامل
معنوى انسان است، چرا که انسان را از جهان محدود ماده و چهار دیواری عالم
طبیعت بیرون مى برد، و به ملکوت آسمانها دعوت مى کند، و با فرشتگان هم صدا و
هم راز مى سازد، خود را بدون نیاز به هیچ واسطه در برابر خدا مى بیند و با
او به گفتگو برمى خیزد.
7 ـ نماز به سایر اعمال انسان ارزش و روح
مى دهد ، چرا که نماز روح اخلاص را زنده مى کند، و مجموعه اى است از نیت
های خالص و گفتار پاک و اعمال خالصانه، تکرار این مجموعه در شبانه روز بذر سایر اعمال نیک را در جان انسان مى پاشد و روح اخلاص را تقویت مى کند.
8
ـ نماز صرف نظر از محتواى خودش با توجه به شرایط صحت، دعوت به پاکسازى
زندگى مى کند، چرا که مى دانیم مکان نمازگزار، لباس نمازگزار، فرشى که بر
آن نماز مى خواند، آبى که با آن وضو مى گیرد و غسل مى کند، محلى که در آن
غسل و وضو انجام مى شود باید از هرگونه غصب و تجاوز به حقوق دیگران پاک
باشد کسى که آلوده به تجاوز و ظلم، ربا، غصب، کم فروشى، رشوه خوارى و کسب
اموال حرام باشد چگونه مى تواند مقدمات نماز را فراهم سازد !؟ بنابراین
تکرار نماز در پنج نوبت در شبانه روز خود دعوتى است به رعایت حقوق دیگران.
9
ـ نماز علاوه بر شرایط صحت، شرایط قبول، یا به تعبیر دیگر شرایط کمال دارد
که رعایت آنها نیز یک عامل مؤثر دیگر براى ترک بسیارى از گناهان است.در
کتب فقهى و منابع حدیث، امور زیادى به عنوان موانع قبول نماز ذکر شده است
از جمله مسأله شرب خمر است که در روایات آمده: لاتقبل صلوة شارب الخمر
اربعین یوماً الا ان یتوب: «نماز شرابخوار تا چهل روز مقبول نخواهد شد مگر
اینکه توبه کند»
10 ـ نماز روح انضباط را
در انسان تقویت مى کند، چرا که دقیقاً باید در اوقات معینى انجام گیرد که
تأخیر و تقدیم آن هر دو موجب بطلان نماز است همچنین آداب و احکام دیگر در
مورد نیت و قیام و قعود و رکوع و سجود و مانند آن که رعایت آنها، پذیرش
انضباط را در برنامه هاى زندگى کاملاً آسان مى سازد.
منبع : کاروک
